Epoka: Pozytywizm
Pozytywizm - Epoka prozy (powieść, nowela). Rozczarowanie romantycznym entuzjazmem i postawą "mierz siły na zamiary". Wiara w naukę, postulaty scjentyzmu, pracy organicznej, pracy u podstaw - czyli reformy społeczeństwa i edukacji warstw niższych. Postulaty stawiania sobie i realizowania realnych, praktycznych celów. Nazwa pochodzi od "pozytywny", co w XIX wieku znaczyło: praktyczny, realny, rozsądny, życiowy. Bardzo pasuje do ducha epoki, a termin rozpowszechnił się za sprawą dzieła Augusta Comte'a pt: "Wykłady filozofii pozytywnej". Ramy czasowe: Europa: 1862 - Otto Bismarck zostaje. kanclerzem Prus, 1867 - powstanie monarchii Austro-Węgry, 1870 - wojna Francji i Prus, 1871 - powstanie Cesarstwa Niemieckiego, 1877 - woja Rosji z Turcją, 1893 - Przymierze Prus i Rosji. Polska: 1864 - klęska powstania styczniowego, 1890 - umowna data początku Młodej Polski
Materiały powiązane z epoką:
Słowniczek - Agnostycyzm, minimalizm, monizm przyrodniczy, organicyzm, praktycyzm, relatywizm, realizm, scjentyzm, utylitaryzm...czytaj dalej »
Główni filozofowie europejskiego pozytywizmu i ich koncepcje - Herbert Spencer, Hipolit Taine, John Stuart Mill...czytaj dalej »
"OJCIEC GORIOT" - HONORIUSZ BALZAC - akcja powieści rozgrywa się w Paryżu, w latach 20 ubiegłego stulecia. Poznajemy tytułowego bohatera - ojca Goriot - starego człowieka nędznie mieszkającego w pensjonacie pani Vauquer. Jest ubogi, przedwcześnie postarzały i bezgranicznie zakochany w swoich córkach...czytaj dalej »
"ZBRODNIA I KARA" - FIODOR DOSTOJEWSKI - powieść, zaliczana dziś do klasyki światowej. Główny bohater - student Raskolnikow zamordował siekierą starą lichwiarkę i jej siostrę Lizawietę, oraz dokonał rabunku. Opis mordu autor przedstawia w sposób drastyczny...czytaj dalej »
"PAN WOŁODYJOWSKI" - HENRYK SIENKIEWICZ - Akcja toczy się na kresach wschodnich podczas wojny polsko-tureckiej za panowania Michała Wiśniowieckiego Kompozycja i fabuła Początkowe rozdziały pełnią funkcję ekspozycyjną zarówno w stosunku do całości powieści jak i do jej części pierwszej...czytaj dalej »
"OGNIEM I MIECZEM" - HENRYK SIENKIEWICZ - Koniec 1647 r., południowo-wschodnie kresay Rzeczypospolitej, tzw. Dzikie Pola, nad rzeką Omelniczek, dopływem Dniepru - Uratowanie przez Jana Skrzetuskiego, namiestnika chorągwi husarskiej, życia Bohdanowi Chmielnickiemu....czytaj dalej »
"POTOP" - HENRYK SIENKIEWICZ - powieść obejmuje dwa lata najazdu szwedzkiego, zwanego przez autora "potopem" - 1655-1656 rok.
Centralnym wydarzeniem historycznym w powieści jest obrona Jasnej Góry. W "Potopie" występują historyczne postacie...czytaj dalej »
NOWELE - HENRYK SIENKIEWICZ - streszczenia takich nowel jak: "Szkice węglem", "Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela", "Sachem", "Orso", "Bartek zwycięzca"...czytaj dalej »
"POWRACAJĄCA FALA" - BOLESŁAW PRUS - Niemiec Gotlieb Adler jest właścicielem zyskownej fabryki tkackiej. Problemem Adlera jest jego ukochany syn Ferdynand: lekkoduch, nieuk, legat, który roztrwoniwszy w wielkim świecie pieniądze powraca do ojca. Ponieważ syn stracił fortunę - ojciec zarządza plan oszczędności w fabryce...czytaj dalej »
"ANTEK" - BOLESŁAW PRUS - jedna z najbardziej znanych nowel Prusa, wpisuje się w krąg utworów opowiadających o losie wiejskiego, utalentowanego dziecka. Przypomina "Janka Muzykanta"...czytaj dalej »
"LALKA" - BOLESŁAW PRUS - jest jedną z trzech, obok "Faraona" i "Emancypantek", najważniejszych powieści Prusa. Oprócz Warszawy, epizody akcji w "Lalce" rozgrywają się w Zasławiu i w Paryżu... czytaj dalej »
"ANIELKA" - BOLESŁAW PRUS - to dłuższe opowiadanie, o losach dzieci pochodzących wprawdzie ze szlachty, lecz także nie najszczęśliwszych...czytaj dalej »
"GLORIA VICTIS" - ELIZA ORZESZKOWA - pierwszy plan noweli zaprezentowany odbiorcy to rozmowa lasu z wiatrem. Czytelnik staje się świadkiem baśniowej sytuacji: oto dzięki zabiegom personifikacji i animizacji wszelkie elementy leśnej przyrody mówią, opowiadają, co widziały na leśnej polanie...czytaj dalej »
"DAREMNE ŻALE" - ADAM ASNYK - utwór skierowany do "starych", do odchodzącego pokolenia - rzeczników idei i poezji romantyzmu....czytaj dalej »
"DO MŁODYCH" - ADAM ASNYK - apostrofa skierowana do wstępującego pokolenia, czyli do pozytywistów, do nowej fali ludzi aktywnych, pragnących działać na rzecz ogółu...czytaj dalej »
"CONTRA SPEM SPERO" - MARIA KONOPNICKA - "wierzę wbrew nadziei" To swoiste wyznanie wiary. To romantyczne wyznanie wiary. To jakby odżyło romantyczne hasło "mierz siły na zamiary" Mickiewicza. Temat wiersza jest wyraźnie patriotyczny...czytaj dalej »
"NAD NIEMNEM" - ELIZA ORZESZKOWA - Znajdujemy się w nadniemeńskiej krainie lat osiemdziesiątych dziewiętnastego wieku. Osią główną powieści jest intryga miłosna, a jej ośrodkiem Justyna Orzelska...czytaj dalej »
Jaki był stosunek pozytywistów do romantyzmu? - Młode pokolenie końca lat 60-tych, które ujrzało na własne oczy klęskę powstania styczniowego, wystosowało protest wobec ideologii romantyczne... czytaj dalej »
Jak literatura pozytywizmu przedstawia niedolę chłopa i nędzę wsi polskiej XIX w.? - Maria Konopnicka była piewczynią nędzy ludu i niedoli chłopa. Jej "obrazki" przedstawiały sylwetki nędznych, głodnych, wyrzuconych ze swoich chat ludzi, umierające z chorób i niedostatków dzieci...czytaj dalej »
Jak zarysował się w literaturze polskiego pozytywizmu problem dziecka? - Dziecko i jego los to temat często podejmowany w pozytywizmie. Być może dlatego, że cierpienie niewinnego dziecka najbardziej porusza odbiorcę...czytaj dalej »